شعر؛ ملکه ذهنی از دوران کودکی تا الهام‌بخش امروز

گفت‌و‌گو اختصاصی خبرنگار پایگاه خبری و هنری پیام هنر با شاعری که جریان آهنگین زندگی‌اش از خانه پدر آغاز شد و تا امروز در هر زمزمه‌ای از زندگی حضور دارد.

چه زمانی متوجه شدید که به شعر و شاعری علاقه دارید؟

پدر بنده، عبدالرزاق خمسه، شاعر بودند و شعر در خانه ما هر روز جریان داشت. پدرم گاهی حرف‌هایش را به شکلی شعری و موزون به ما می‌گفت. این جریان آهنگ و وزن شعر از دوران کودکی برای من ملکه ذهن شد. در دوران نوجوانی، روزی که در راه مدرسه بودم، ناگهان متوجه شدم دارم چیزی را در ذهنم زمزمه می‌کنم. در آن لحظه بود که دریافتم جوشش شعر در من آغاز شده است.

اولین شعری که سرودید را به خاطر دارید؟ چه حسی داشتید؟

بله، در دوران نوجوانی بود. یک بیت شعر نوشتم که با ذوق تمام برای پدرم خواندم. بعد از تشویق پدر، از خانه بیرون رفتم و آنقدر خوشحال بودم که صدای خیابان و آدم‌ها را نمی‌شنیدم.

چگونه تصمیم می‌گیرید که چه موضوعی را به شعر تبدیل کنید؟ آیا بیشتر از تجربیات شخصی الهام می‌گیرید؟

موضوع شعر در کارهای من آمیزه‌ای از تجربه فردی، جهان‌بینی و تعامل با دیگران و مسائل روز دنیاست. شعر لزوماً زیست جهانی نیست که شاعر آن را زندگی کرده، بلکه می‌تواند از صحبت با انسان‌های دیگر یا مطالعه زندگی آنها و شنیدن داستان‌هایشان برآید.

فرایند خلق یک شعر برای شما چگونه است؟ آیا برنامه‌ریزی خاصی دارید یا شعر به‌صورت ناگهانی به ذهن‌تان می‌آید؟

وقتی موضوعی مدتی ذهن و فکر مرا مشغول می‌کند، می‌دانم که موضوع شعر بعدی‌ام خواهد بود، اما به اجبار و کوشش برای نوشتن نمی‌پردازم. صبر می‌کنم تا در زمان مناسب و به‌صورت ناگهانی خود را در قالب کلمات بیان کند. به نظر من، شعری که جوششی است، برای مخاطب دلنشین‌تر از شعری است که کوششی به‌وجود آمده است.

چقدر زمان می‌گذارید تا یک شعر را کامل کنید؟ آیا همیشه آنچه که می‌خواهید از ابتدا در ذهن دارید؟

شعر در من لحظه‌ای متولد می‌شود و چارچوب اصلی آن شکل می‌گیرد. بعد از مدتی به آن رجوع می‌کنم و به ویرایش، پرداخت و فرم‌دهی آن می‌پردازم. گاهی هم اشعار چون در قالب غزل هستند و باید به حداقل پنج بیت برسند، هیچ‌وقت کامل نمی‌شوند، چون تأیید نهایی را از دلم نمی‌گیرند، اما برای همیشه هم کنار گذاشته نمی‌شوند.

سبک شعری خاصی دارید که به آن پایبند باشید؟ چقدر به فرم‌های شعری کلاسیک علاقه دارید و چقدر به شعر نو؟

من غزل‌سرا هستم و فرم غزل برایم اهمیت خاصی دارد. شعر نو را مطالعه می‌کنم، اما شعر نو مرا راضی نمی‌کند.

آیا لحظه‌ای بوده که نوشتن شعر برایتان آرامش‌بخش یا تسکین‌دهنده باشد؟

بله، قطعاً. شعر گفتن یا خواندن پناهگاه من است و بیشتر آرامش زندگی‌ام را از شعر دریافت کرده‌ام.

نقش شاعر در جامعه را چگونه می‌بینید؟ آیا وظیفه‌ای برای بازتاب دغدغه‌های اجتماعی احساس می‌کنید؟

نقش شاعر در تمام طول تاریخ مهم و مثال‌زدنی بوده و این نقش همچنان جایگاه خود را حفظ کرده است. شاعر هوشیار وظیفه دارد که به دغدغه‌های اجتماعی بپردازد.

فکر می‌کنید شعر امروز چقدر می‌تواند در فرهنگ و هنر جامعه تأثیرگذار باشد؟

اینکه جامعه و بشر امروز هنوز شعر می‌خوانند، بسیار خوب است. این نشان می‌دهد که شاعر می‌تواند با پرداختن به موضوعات فرهنگی از طریق شعر، تأثیر مهمی در جهت‌دهی فرهنگ صحیح به جامعه داشته باشد.

آیا به بازخورد مخاطبان در مورد اشعارتان توجه می‌کنید؟ چطور از نقدها یا تحسین‌ها تأثیر می‌پذیرید؟

بله، بازخورد مخاطب برای هر هنرمندی نجات‌بخش است. نقد تنها راهی است که شاعر می‌تواند اندازه شاعرانگی خود را بفهمد. به نظر من، شاعر نباید به تحسین‌ها زیاد توجه کند، چرا که اگر درگیر تحسین مکرر شود، پایان پیشرفت و آغاز عقب‌نشینی در شعرش خواهد بود.

آیا انتشار اشعارتان برای شما دغدغه است؟ چه چالش‌هایی در راه انتشار وجود دارد؟

من معتقدم کتابی که چاپ و منتشر می‌شود، مانند تیری است که از چله کمان رها شده و بازگشتی ندارد. بنابراین، می‌خواهم کتابم زمانی به دست مخاطب برسد که در بهترین حالت پختگی و قوت شعری‌ام باشد. به نظرم امروزه نویسندگان و شاعران چالش خاصی برای انتشار آثار خود ندارند.

زندگی روزمره شما چقدر در اشعارتان تأثیرگذار است؟ آیا شرایط زندگی شخصی‌تان اشعارتان را تغییر داده است؟

قطعاً زندگی هر هنرمندی می‌تواند بر آثار او تأثیر بگذارد. شاعر نیز با چالش‌های زندگی خود مواجه است که بر موضوعات و محتوای اشعارش تأثیر می‌گذارند و من هم از این قاعده مستثنی نیستم.

شعر گفتن چگونه بر احساسات و نگاه شما به دنیا تأثیر گذاشته است؟

شعر تأثیر زیادی در زندگی من داشته است. باعث شده بیشتر و عمیق‌تر به جهان پیرامون توجه کنم و نگاهم به جریانات زندگی تغییر یابد. از کنار هیچ چیزی به سادگی و بی‌تفاوتی عبور نمی‌کنم.

چه برنامه‌ای برای آینده شاعری‌تان دارید؟ آیا قصد دارید سبک یا فرم خاصی را تجربه کنید؟

برنامه‌ام این است که بیشتر مطالعه کنم تا بتوانم جهان‌شمول‌تر بنویسم و به قوت شعرم اضافه کنم. در حال حاضر، ایده‌ای برای تجربه فرم‌های دیگر ندارم.

توصیه شما به شاعران جوانی که تازه شروع به کار کرده‌اند، چیست؟

توصیه من به شاعران جوان این است که اولاً مطالعه زیاد داشته باشند، چه آثار معاصران و چه گذشتگان، و از نقد نترسند. ثانیاً، به ندای درون خود توجه کنند و بدون ترس از نقدها و حرف‌ها، از دریچه نگاه خودشان موضوعات را به شعر درآورند.

آیا با تکنولوژی و فضای مجازی ارتباط دارید؟ فکر می‌کنید تکنولوژی چه تأثیری بر شعر و شاعری گذاشته است؟

بله، ارتباط با تکنولوژی برای شاعر امروز اجتناب‌ناپذیر است و تأثیر مهمی بر شعر و شاعری داشته است. اول اینکه شاعر دیگر نیازی به انتظار برای چاپ کتاب ندارد تا بازخورد بگیرد. دوم اینکه گستردگی فضای مجازی دایره مخاطبان را افزایش داده است و آثار به سرعت دست به دست می‌شوند.

در پایان، با توجه به گستردگی تأثیرات شعر بر زندگی فردی و اجتماعی، این گفت‌وگو نشان می‌دهد که شعر همچنان به‌عنوان یکی از عناصر حیاتی فرهنگ و هنر در جامعه ما جریان دارد. شاعرانی که با الهام از تجربیات خود و تعامل با جامعه می‌سرایند، نقشی مهم در ترویج فرهنگ و ایجاد پلی بین احساسات فردی و دغدغه‌های اجتماعی ایفا می‌کنند. امید است که با استمرار در این مسیر، شعر همچنان جایگاه ویژه‌ای در دل‌ها و اندیشه‌های مردم حفظ کند.