فیلم کوتاه مجالی برای نفس کشیدن/تغییرات ۱۵ ساله سینمای کوتاه/وقتی فرم جایگزین قصه می‌شود

به گزارش سایت هنری پیام هنر و به نقل از روابط عمومی خانه هنرمندان ایران، در این نشست که با حضور گسترده علاقه مندان به سینمای کوتاه برگزار شد، فراز انصاری کارگردان فیلم «نقشه» با تقدیر از برگزاری اکران فیلم کوتاه گفت: ما در شرایط عادی نیستیم اما در شرایط کنونی فیلم کوتاه تنها راهی است که به ما مجالی می‌‍دهد.

وی درباره ایده فیلم «نقشه» توضیح داد: فیلم قبلی من به نام «بودن» در همین فضا می‌گذشت و ایده اثر از آنجا آغاز شد و قصه شکل گرفت.

کارگردان فیلم «نقش‌ه» توضیح داد: فیلمنامه باید درست پیش برود. بسیاری تصور می‌کنند پانچ لاین یعنی غافلگیری و معتقدم اثر خیلی قابل حدس نیست. مهم دریافت تماشاگر از اثر است و فرود داستان برای من از اهمیت بیشتری برخوردار است. اگر مکبث را خوانده باشیم از سرنوشت او خبر داریم.

انصاری گفت: فیلم کوتاه چون جدی گرفته نمی‌شود، خیلی اینگونه نیست که تماشاگر چندبار یک اثر را ببیند. برای من مهم است که تماشاگر از این نقش آیا تنش لرزید یا نه؟

وی یادآور شد: در فیلم قهرمان و ضد قهرمان نداریم. در فیلم کوتاه زمان زیادی برای شخصیت‌پردازی نداریم و این مدیوم شبیه داستان کوتاه است. بار اصلی با موقعیت است نه شخصیت‌ها، هرچند همه سعی می‌کنیم به شخصیت‌ها عمیق بپردازیم.

این کارگردان اظهار کرد: من چند ماه روی «دشمن مردم» کار می‌کردم و ارتباط میان متنی برقرار نمی‌شد. با همکاران فیلمنامه‌نویسم روی «مکبث» کار کردیم و ارتباط میان متنی با دسیسه و توطئه‌چینی آنجا وجود داشت.

انصاری گفت: از عوامل و تیم سازنده فیلم «نقش‌ه» تشکر می‌کنم؛ ساخت فیلم کوتاه بسیار سخت است و با این شرایط اقتصادی سخت‌تر هم شده است. از مصطفی کوشکی تشکر ، ما در دوران کرونا کار می‌کردیم که واکسنی وجود نداشت، به هر سالنی می‌رفتیم سعی می‌کردند بار تعطیلی‌ها را از ما بگیرند اما او به من لطف کرد.

احسان طهماسبی منتقد و مجری این برنامه از «یک سه‌شنبه کوتاه» نیز در این بخش گفت: فیلم قرار است در نقطه اوج و شرایط خاصی که وجود دارد، رفتار آدم‌ها را بازنمایی کند که امکان آن در شرایط معمولی نیست. با توجه به روایت اثر از مکبث و بحث قدرت طلبی، شاید اثر برای مخاطب کمی قابل حدس باشد. همه بار فیلم بر دوش روایت است. تمرکز فیلمساز بر داستان مکبث نه به معنای اقتباس و استفاده عینی بوده و تمرکز و رویکرد فیلمنامه بر این مبنا است که فیلمساز برایش نمایش جاه طلبی جذاب است.

تغییر فیلم کوتاه در ۱۵ سال اخیر

پیام کرک زن نیز درباره ساخت فیلم کوتاه «گس» اظهار کرد: «گس» در اصفهان ساخته شد و این فیلم، کار اول من است. همه ما دغدغه‌هایی داریم که گاه برایمان سوال ایجاد می‌کند از جمله اینکه چرا برخی قوانین تعریف درستی ندارد و «گس» از این ذهنیت آغاز، به کمک امین پناهی نوشته و در ادامه ساخته شد.

وی افزود: ما در فیلم کوتاه “چرا” به معنای فیلم بلند نداریم. اگر به دنبال چراها برویم بسیاری از آثاری که اسکار گرفتند چراهای بسیاری دارند، از یکجایی به بعد در فیلم کوتاه حذف می‌شود و باید به دنبال اصل داستان برویم.

این کارگردان سینمای کوتاه اظهار کرد: در ۱۵ سال اخیر سینمای کوتاه تغییرات بسیاری کرده است. در سال‌های دور بیشتر فیلم کوتاه درگیر قصه بود اما امروز قصه جای خود را به فرم داده و بسیاری از آثار کوتاه امروز فرم محور است. دوست داشتم فیلم کوتاه بالای ۱۵ دقیقه بسازم و به عنوان تجربه اول با بازیگر، شخصیت، قصه و فیلمنامه درگیر شوم.

کرک زن توضیح داد: تعاریفی سر فیلمنامه نویسی وجود دارد اما وقتی می‌خواهیم فیلم سینمایی بلندی که قصه و شخصیت دارد را در ۲۰ دقیقه روایت کنیم که مخاطب عام و خاص آن را بفهمد، مجبورم بخش‌هایی را جابجا کنیم.

وی درباره داستان «گس» گفت: کسی که از همسرش شکایت کند، به دنبال قتل نیست و به دنبال این است که خیال خود را راحت کند و از راه شکایت کار خود را پیش می‌برد. شخصیت مرد به اندازه کافی در این ۲۰ دقیقه خود را به مخاطب معرفی می‌کند؛ مردی از طبقه متوسط اجتماع که همسرش را دوست دارد.

طهماسبی مجری-منتقد اولین برنامه «یک سه شنبه کوتاه» در این بخش توضیح داد: از نکات مهم فیلم کوتاه این است که بست خرده پیرنک در زمان ایده‌آل اتفاق بیفتد. «گس» سریع سراغ اصل داستان می‌رود و این یکی از نقاط مثبت اثر است. این فیلم درگیر اتفاقاتی می‌شود که بخشی از آن در بازی بازیگران متجلی و بخشی نیز متوجه فیلمنامه می‌شود. فیلم روی کاراکترهای مختلف قرار دارد و روی یک شخصیت متمرکز نمی‌شود و این در برخی فیلمنامه‌ها یک حسن تلقی می‌شود اما اجزای داستان باید همدیگر را تقویت کنند.

از تولید فیلم‌های دردمند خسته‌ایم

امیر صادقی کارگردان «بیت حشرات» با تقدیر از عوامل تولید این فیلم، درباره نام اثر اظهار کرد: «بیت حشرات» به معنای خانه حشرات است. بیت حشرات به عبارتی نماد جسم و درخت پوسیده‌ای است که هر انسانی که دچار نبرد درون می‌شود و به پوسیدگی افکار می‌رسد به آن دچار می‌شود که این امر در جهان بیرون او نیز اثر می‌گذارد.

وی ادامه داد: از وقتی به دنیا می‌آییم با این مسئله آشنا می‌شویم که چه اتفاقاتی از گذشته افتاده و چرا اینجاییم اما اختیار خیلی می‌تواند خطرناک باشد.

این کارگردان فیلم کوتاه توضیح داد: سعی کردیم خط فیلمبرداری ما رئال باشد و خط قصه را با برخی شاخص‌ها نشان دهیم. به دنبال مخاطب عام نبودیم. این اثر را برای فستیوال ساختم و خواستم مخاطبان فیلم‌بین که دقت بیشتری در آثار دارند، این فیلم را بیشتر ببیند.

صادقی تصریح کرد: تا کی باید فیلم اجتماعی دردمند بسازیم؟ مردم دارند این دردمندی را زندگی می‌کنند برای همین این ریسک را کردم که اثری بسازم که در فضایی متفاوت باشد.

وی افزود: در این فیلم نباید انتظار اتفاق عادی را داشته باشیم و در جایی نباید توضیح دهیم. مخاطب با این اثر ارتباط می‌گیرد، فیلم کدهای خاص خود را دارد و نباید این فیلم را یکبار دید.

کارگردان فیلم «بیت حشرات» عنوان کرد: رفتارهای شخصیت‌ها نشان می‌دهد با یک فیلم عادی روبرو نیستیم. دنبال این هستم که مخاطب با کنجکاوی چندبار فیلم را ببیند تا ارتباط بین شخصیت‌ها را بهتر درک کند. برای من فلسفه فیلم مهم بوده است.

منتقد و مجری برنامه در این باره اظهار کرد: ارسطو می‌گوید شناخت و درک مخاطب عملا مهمترین چیز در مواجهه با هنر است و با توجه به اینکه سینما هنر بصری است، ایده کلی اثر برای فیلمساز به قدری جذاب بوده که فیلم را حول محور ایده می‌سازد و روی آن متمرکز می‌شود. فیلم در جهت برانگیختن سوال برای همراهی مخاطب حرکت می‌کند. فیلم در یک لوکیشن رئال انجام می‌شود اما وقتی از این فضا استفاده می‌کنیم باید اشاره‌ای به داستان داشته باشیم و در پایان بندی این امر بیشتر برای مخاطب عیان می‌شود.