گرامیداشت روز ملی سینما؛ مروری بر تاریخچه و دستاوردهای سینمای ایران

به گزارش پایگاه خبری و هنری پیام هنر،روز ملی سینما در ایران که در ۲۱ شهریور ماه هر سال جشن گرفته می‌شود، فرصتی برای تأمل بر پیشرفت‌ها، چالش‌ها و دستاوردهای سینمای ایران در طول تاریخ است. این روز از سوی شورای عالی انقلاب فرهنگی در سال ۱۳۷۹ به تقویم رسمی کشور اضافه شد تا اهمیت و جایگاه هنر سینما را در زندگی فرهنگی و اجتماعی ایرانیان برجسته کند.

 پیشینه سینما در ایران:
ورود سینما به ایران به دوران قاجار بازمی‌گردد. در سال ۱۲۷۹ هجری شمسی، مظفرالدین شاه در سفر به اروپا با دستگاه سینماتوگراف آشنا شد و دستور خرید این دستگاه را به میرزا ابراهیم‌خان عکاس‌باشی، مسئول ثبت تصاویر دربار، داد. این دستگاه به دربار قاجار آورده شد و اولین تصاویر متحرک در ایران ضبط و نمایش داده شدند. اولین فیلم‌هایی که در ایران ساخته شد، بیشتر به ضبط رویدادهای درباری و مراسم سلطنتی اختصاص داشت.

رشد و توسعه سینما:
در دهه‌های بعد، با گسترش سینما در جهان و ساخت سالن‌های نمایش فیلم، ایران نیز وارد دوران تازه‌ای از این هنر شد. نخستین سالن سینما در سال ۱۲۹۱ در تهران توسط فردی به نام روسی‌خان افتتاح شد که به نمایش فیلم‌های خارجی می‌پرداخت. سینمای ایران در آغاز بیشتر متکی به نمایش فیلم‌های خارجی بود و تا سال‌های دهه ۱۳۰۰ فیلم‌های ایرانی به ندرت ساخته می‌شدند.

اما در دهه ۱۳۲۰ با ظهور سینماگران مستقل و اولین فیلم‌های داستانی ایرانی، سینمای ایران مسیر خود را پیدا کرد. از جمله فیلم‌هایی که در این دوران ساخته شد و تأثیر عمیقی بر سینمای ایران گذاشت، می‌توان به فیلم «دختر لر» به کارگردانی عبدالحسین سپنتا اشاره کرد که در سال ۱۳۱۲ ساخته شد. این فیلم اولین فیلم ناطق ایرانی بود و راه را برای تولید فیلم‌های دیگر هموار کرد.

سینمای ایران پس از انقلاب اسلامی:
پس از انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۷، سینمای ایران به‌طور جدی دستخوش تغییرات فرهنگی و سیاسی شد. در سال‌های اولیه انقلاب، صنعت سینما با محدودیت‌ها و چالش‌های بسیاری مواجه شد؛ اما به تدریج و با حمایت دولت از فیلم‌های منطبق با ارزش‌های فرهنگی و اجتماعی جدید، سینمای ایران احیا شد. بسیاری از کارگردانان ایرانی موفق شدند فیلم‌هایی بسازند که هم در داخل کشور و هم در عرصه‌های بین‌المللی مورد توجه قرار گیرند.

در دهه‌های ۱۳۶۰ و ۱۳۷۰، سینمای ایران به یکی از مهم‌ترین سینماهای جهان تبدیل شد و کارگردانانی همچون عباس کیارستمی، مجید مجیدی، جعفر پناهی و اصغر فرهادی با ساخت فیلم‌های تأثیرگذار به شهرت جهانی رسیدند. سینمای ایران با مضامین انسانی و اجتماعی و با استفاده از شیوه‌های روایی نوآورانه، جوایز بین‌المللی فراوانی از جمله نخل طلای جشنواره کن و جایزه اسکار را کسب کرد.

 روز ملی سینما:
انتخاب ۲۱ شهریور به عنوان روز ملی سینما، نماد تقدیر از تلاش‌های هنرمندان این عرصه است. این روز فرصتی است تا جامعه هنری و علاقه‌مندان به سینما، آثار گذشته و حال را مرور کنند و به چالش‌ها و موفقیت‌های سینما بپردازند. همچنین این روز باعث می‌شود تا جایگاه اجتماعی سینما و تأثیر آن در انتقال مفاهیم فرهنگی و انسانی برجسته‌تر شود.

هر ساله در این روز، برنامه‌ها و جشنواره‌های متنوعی برای گرامیداشت سینمای ایران برگزار می‌شود و از چهره‌های برتر و فیلم‌های موفق تقدیر به عمل می‌آید. این روز، نه‌تنها فرصتی برای مرور تاریخچه سینمای ایران است، بلکه به ارتقای فرهنگ سینمایی در کشور و حمایت از نسل جدید فیلم‌سازان کمک می‌کند.